تفاوت ارزیابی مالی و ارزیابی اقتصادی پروژه
ارزیابی مالی و ارزیابی اقتصادی پروژه شامل شناسایی منافع و هزینه های پروژه در طول چرخه حیات پروژه می شوند و این دو ارزیابی مورد نظر با استفاده از روش تنزیل و به صورت تبدیل همه جریان های نقدی آینده به ارزش فعلی آنها انجام می شود. در ارزیابی مالی و ارزیابی اقتصادی پروژه، ارزش خالص کنونی (NPV) و نرخ بازده داخلی (IRR) و در برخی مواقع نرخ بازده خارجی (ERR) محاسبه می شود. در ارزیابی اقتصادی، ارزش خالص کنونی اقتصادی (ENPV) و نرخ بازده داخلی اقتصادی (EIRR) محاسبه می شود و در ارزیابی مالی، ارزش خالص کنونی مالی (FNPV) و نرخ بازده داخلی مالی (EIRR) محاسبه می شود.
باید توجه داشت که در اهداف و رویکرد های ارزیابی مالی و ارزیابی اقتصادی پروژه تفاوت هایی وجود دارد که در ادامه به معرفی بعضی از این تفاوت ها می پردازیم:
- ارزیابی مالی، از دیدگاه پروژه انجام می شود و جریان های نقدی (درآمد و هزینه) انجام شده در پروژه را در نظر خواهد گرفت. این موضوع که بیشتر مورد تحلیل پروژه های خصوصی قرار می گیرد، مبنای بیشتری بر روی سودآوردی پروژه خواهد داشت و به پارامترهای فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و … توجه کمتری میکند.
- ارزیابی مالی بر اساس قیمت های بازار که در پروژه مورد استفاده قرار می گیرد، صورت گرفته و همچنین بر ارزش مالی هزینه ها و مزایای پروژه متمرکز می باشد.
- هدف از ارزیابی مالی، بررسی توانایی پروژه برای بازگشت هزینه های مالی انجام شده در پروژه و البته سودآوری بالاتر از نگاه مالی است.
- ارزیابی اقتصادی از دیدگاه اقتصاد کلان انجام گردیده و تاثیرات پروژه مورد نظر بر کشور و مردم را مورد بررسی قرار خواهد داد. شاید این مهمترین تفاوت پروژه های دولتی و خصوصی بوده که باعث می شود پروژه های دولتی و ارزیابی های آنها را به سمت تحلیل منفعت-هزینه (Benefit-Cost) سوق دهد.
- ارزیابی اقتصادی از قیمت های اقتصادی استفاده نموده، که به اصطلاح به آن “قیمت سایه” نیز گفته می شود.
- ارزیابی اقتصادی بر ارزش اقتصادی که توسط پروژه ایجاد می شود، متمرکز است و مبنای سودآوری مالی در آن کمرنگ تر است.
در نهایت انحرافات ارزش های مالی از ارزش های اقتصادی در هزینه ها و منافع موجود در پروژه به دو منبع عمده مرتبط می شوند، که این منابع عبارتند از:
- اعوجاج قیمت
- تاثیرات غیر از بازار